0000414

Cyphotilapia frontosa "Blue Zaire - Moba" หรือ "Purple Zaire"

เรื่องเล่าขาน

Cyphotilapia frontosa Blue Zaire” เป็นปลาสายพันธุ์เดียวในทะเลสาบ Tanganyika ซึ่งเป็นที่โจษขานกันมากที่สุดในหมู่ผู้เลี้ยงปลาหมอสีที่ปราถนาจะได้ครอบ ครอง Frontosa “Blue Zaire” สีฟ้าเข้มเเท้ๆจากประเทศ Congo เเต่เนื่องจาก Frontosa มีความหลากในสายพันธุ์บ่อยครั้งที่มีการเข้าใจผิดนำสายพันธุ์ที่ใกล้เคียง ออกจำหน่ายไปทั่วโลกราวว่าเป็น frontosa “Blue Zaire”

Frontosa “Blue Zaire” แท้หายากมากในหมู่นักเลี้ยงทั่วไป ส่วน frontosa สายพันธุ์ที่มีสีฟ้าอ่อนหรือเข้ม กว่าถูกพบทางชายฝั่งตอนใต้ของทะเลสาบทั้งด้านที่ติดกับ Congo, Tanzania และ Zambia เหล่านี้บางชนิดถูกพบขายในท้องตลาดว่าเป็น “Blue Zaire”



Frontosa ชนิดที่ถูกพบทางด้านตะวันตกของ Zambia และตลอดแนวชายฝั่งทางด้านใต้ของ Congo ซึ่งมีความ
คล้ายคลึงกับ “Blue Zaire” แต่ขาดความเข้มข้นของสีฟ้าและม่วงที่ส่วนครีบ หัว และ หลัง อีกทั้งความชัดเจนที่ตัดกันระหว่างแถบสีดำและสีขาวมุกบนลำตัวยังขาดความโดด เด่นเมื่อเทียบกับ “Blue Zaire” frontosa สายพันธุ์ที่มีสีฟ้าและม่วงแท้อาศัยอยู่ในแถบน้ำลึกนอกชายฝั่งที่ลึกชันของ Congolese ระหว่าง Mtoto และ Lusiba ทางตอนใต้ของ Kapampa


Blue Zaire แท้ๆ เป็นหนึ่งในปลาหมอสีที่มีความงดงามและสง่างามที่สุดที่เคยถูกค้นพบใน ทะเลทาบ Tanganyika แต่มันก็เป็นปลาที่จับยากที่สุดเช่นกัน เพราะนอกจากจะหายากแล้วยังชอบอาศัยในแหล่งน้ำที่ลึกมากอีกด้วย เหตุนี้การจับปลาตัวดังกล่าวจึงเป็นไปด้วยความยากลำบากจึงทำให้เกิดต้นทุน สูงมาก ดังนั้น Blue Zaire แท้ๆจึงถูกจับและส่งออกไม่บ่อยครั้งนัก


การสำรวจ

ในช่วงปีสองปีที่ผ่านมา ความต้องการ frontosa “Blue Zaire” ได้เพิ่มขึ้นอย่างมากมาย ทั้งผู้เลี้ยงและผู้ค้าทั่วโลกต่างถามหาถึงปลาที่ถูกโจษขานนี้ จาก Asia ถึง America, Scandinavia ถึง South Africa, Russia และ Barbados ; ความสนใจในระดับโลกกับปลาตัวนี้ดูเหมือนจะเป็นเรื่องใหญ่โตมโหฬาร มากกว่าปลาตัวอื่นๆในทะเลทาบ Tanganyika ขณะจับปลาตัวอื่นๆใน Congo, บริษัท African Diving ได้ทำการสำรวจในช่วง 5 ปีที่ผ่านมาเพื่อค้นหา “Blue Zaire” ที่มีสีฟ้าเข้มที่สุดและเป็นที่นิยม ในเวลาเดียวกันได้ทำการค้นหาแหล่งที่มีความเป็นไปได้ในการที่จะพบปลามากกว่า สองสามตัว พื้นที่จาก Moliro ทางตอนใต้ของ Congo ถึงทางเหนือของ Cape Tembwe ก็ถูกค้นหามาแล้ว
บริษัท สัญชาติฝรั่งเศษรายหนึ่งในอัฟริกาผู้ ค้นพบ frontosa “Blue Zaire” เป็นครั้งแรกในปี 1990 เล่าว่าปลาตัวดังกล่าวถูกพบบริเวณทางเหนือของ Moba และบริเวณทางใต้ของ Kapampaโดยฉะเพาะพื้นที่ระหว่าง Kapampa ถึง Mtoto ได้รับความสนใจเป็นพิเศษ ในปี1995เราได้รับการยืนยันว่าชายฝั่งที่เป็นแนวหินซึ่งเป็นที่หลบภัยของ frontosa สายพันธุ์ที่สวยงามที่สุดในทะเลทาบ มีสีน้ำเงินเข็มอมม่วงและมีแถบดำเด่นชัด เเต่เป็นที่หน้าสังเกตุว่ายิ่งห่างไปทางเหนือของ Kapampa มากเท่าไรปลาที่ถูกพบก็ยิ่งมีสีฟ้าจัดมากขึ้นเท่านั้น


การค้นหา

จากการเรียกร้องของลูกค้า เมื่อปีที่แล้ว African Diving Ltd ได้ส่งทีมประดาน้ำมุ่งหน้าสู่ Congo เพื่อทำการรวบรวม frontosa “Blue Zaire” ซึ่งเป็นที่ต้องการอย่างสูง โดยเน้นพื้นที่สำรวจทางด้านเหนือของ Kapampa ตามประวัติการพบเมื่อปีก่อนๆ โดยครั้งนี้พื้นที่ทางด้านเหนือของ Kapampa ได้ถูกสำรวจอย่างละเอียดลออ ตลอดจนพื้นที่เลียบชายฝั่งอีกหลายแห่งทางตอนเหนือของหมู่บ้าน Mtoto และเป็นอีกครั้งหนึ่งที่หน้าสังเกตุว่ายิ่งห่างไปทางเหนือของ Kapampa มากเท่าไรปลาที่ถูกพบก็ยิ่งมีสีฟ้าจัดมากขึ้นเท่านั้นเเละเเล้วใกล้ๆกับ Moba ทีมนักประดาน้ำได้พบกับกลุ่มประชากร frontosa ที่มีสีสันเข้มข้นและงดงามตระการตา ลำตัวประดับด้วยสีฟ้าเข้มอมม่วง โดยเฉพาะอย่างยิ่งส่วนครีบ หัว และหลัง ตัวผู้ขนาดใหญ่มีสีฟ้าถึงม่วงที่จัดจ้านมาก ส่วนลูกปลาก็งดงามด้วยสีม่วงเข้มสุกใสทั่วทั้งลำตัวเป็นที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง พวกมันว่ายลาดตระเวณอยู่ในชั้นน้ำส่วนลึกของทะเลสาบเป็นทื่งามยิ่ง สมกับเป็นราชาในหมู่ปลาหมอสีอย่างแท้จริง "A True King Among Cichlids"

ครั้งเเรกใน การเผชิญหน้า

เราอยู่ห่างจากนอกชายทะเลสาบ Tanganyika ประมาน 200 เมตรซึ่งเป็นที่ควบคุมโดยกลุ่มทหารก่อการจลาจล มันเป็นเช้าตรู่ดวงอาทิตย์เพิ่งจะเริ่มขึ้นจากขอบฟ้าบนแผ่นดินทางด้านทิศ ตะวันออกของประเทศแทนซาเนีย ความเเวววาวระยิบระยับของผืนทะเลสาบสวยงามและเงียบสงบมากประหนึ่งกระจกเงา จะมีก็เพียงบางส่วนของผิวน้ำที่ถูกกระเพื่อมด้วยเเรงลมเอื่อยๆ ผืนทะเลสาบอันกว้างใหญ่ไพศาลถูกปกคลุมด้วยความความนิ่งและความเงียบสงัด ทะเลสาบ Tangayika เปรียบเหมือนทะเลในเเผ่นดินซึ่งพื้นที่ที่ไกลออกไปหลายแแห่งในทะเลสาบยังไม่ สามารถจะเข้าถึงได้และยังเป็นผืนป่าผืนสุดท้ายของโลกที่ยังไม่ถูกรบกวน

ไม่ไกลจากตำแหน่งที่เราอยู่น้ำมีความลึกถึง 1,000 เมตร และ ณ ที่เราอยู่ตรงลงไปจากผิวน้ำ 50 เมตรเป็นตำแหน่งของหินลาดชันซึ่งเป็นที่อาศัยของ Cyphotilapia Frontosa สวยงามหลากหลายสายพันธุ์ เราเริ่มหย่อนตัวลงบนผิวน้ำและดำดิ่งสู่ผื้นทะเลสาบอย่างช้าๆ เสียงฟ่อของฟองอากาศไหลออกจากชุดประดาน้ำแผ่ซ่านไปชั่วขณะ จากนั้นเราเริ่มลดระดับอย่างคงที่ตามสายสมอเรือที่ทอดไว้ สายสมอเรือสี่ขาวที่ดิ่งลงไปจนไม่สามารถมองเห็นได้และถูกกลมกลืนไปในความมืด สะนิดเเละพร่ามัวใต้เบื่งล่างเรา น่าตื่นเต้นมาก

ที่ความลึก 30 เมตรเรายังมองไม่เห็นพื้นทะเลสาบเลย มีแต่ความว่างเปล่าความพร่ามัวของความมืดเบื่องล่างเรา ทิวทัศน์เบื่องบนผิวน้ำก็พร่ามัวเช่นกันเว้นแต่มีแสงเลือนๆปรากฎเท่านั้น เราทำการปรับหน้ากากความดันให้เท่ากันและมุ่งสู่เบื่องล่างต่อไป เครื่องวัดความลึกบ่งชี้ที่ 42 เมตร เราเริ่มมองเห็นภาพเลือนๆของโขดหินอย่างช้าๆ ความรู้สึกปลอดภัยเริ่มแผ่ไปทั่วร่างประกอบกับความเครียดที่ไม่แน่ใจในห้วง ความมืดในน้ำที่เราเพิ่งผ่านมาค่อยๆจางหายไป



โขดหินที่ก้นทะเลสาบเริ่มใกล้เข้ามาเลื่อยๆ และที่ความลึก 48 เมตรทัศนวิสัยชัดเจน ภูมิทัศย์ที่ซ่อนอยู่ใต้ท้องน้ำแผ่กว้างลงไปข้างใต้เรา มีหินมากมายรวมทั้งหินก้อนขนาดมหึมาที่หล่นลงมาจากภูเขากระจัดกระจายอยู่ ทั่วไป มันถูกปกคลุมด้วยชั้นตะไคร่สีแดงเข้ม พื้นที่เล็กๆบางส่วนระหว่างหินถูกปกคลุมด้วยทรายละเอียดสีขาว ภูมิประเทศที่เป็นโขดหินแผ่กว้างจนสุดลูกหูลูกตา ครั้นแล้วก็เป็น ที่ลาดดิ่งลงสู่เบื่องล่างในส่วนลึกของท้องน้ำ อีกครั้งหนึ่งความงดงามและความมหึมาที่ปรากฎ เราเป็นผู้เยี้ยมเยือนในโลกที่เราไม่รู้จัก

ทันใดนั้นเอง frontosa ตัวเเรกก็ปรากฎ มันเป็นลูกปลากลุ่มเล็กๆสัก 3 ถึง 4 ตัวเห็นจะได้ มันขึ้นมาหาเราด้วยความฉงนและระแวดระวังประหนึ่งว่าจะเชื้อเชิญเราลงไปสู่ โลกของมัน ลวดสีสันบนตัวปลาชัดเจนและสวยงามมาก เเถบสีดำจัดเด่นสะดุดตาตัดกับสีขาวและลำตัวสีฟ้ามุกแวววาว สีม่วงเป็นมันประกฎทั่วทั้งลำตัวซึ่งเน้นถึงพลังแห่งความงดงามในตัวปลา ครีบหลังยังส่องประกายคล้ายกับแทนซาเนียบนพื้นน้ำยามค่ำคืน ในหมู่หินที่ลาดชัน frontosa ตัวผู้ตัวใหญ่ค่อยๆปรากฎตัวออกมาอย่างช้าๆดูเหมือนมันจะอยากรู้อยาก เห็นแต่ระมัดระวัง และอีกครั้งหนึ่งที่เราจดจ่ออยู่กับความงดงามของสีฟ้าที่ประดับบนตัวปลา และนี่คือโลกของ "ฟลอนโธซ่าสีฟ้า" (Blue Frontosa)

ความพยายามใน การจับ

ในช่วงระหว่าง 5 เดือนเเรก เริ่มจากเดือนธันวาคมจนถึงสิ้นสุดเดือนเมษายนทีมงาน African Diving ได้ทำงานอย่างต่อเนื่องทุกวันในน้ำที่มีระดับความลึกที่ลึกมากของ Moba ในการจับเจ้าราชาสีฟ้า เนื่องจากมันอาศัยอยู่ในระดับความลึก 50 เมตรหรือมากกว่านั้นและยังพบได้ยากอีกด้วยจึงเป็นงานที่ค้อนข้างหนักพอๆกับ กลิ้งครกขึ้นภูเขา ดังนั้นจึงจำเป็นต้องใช้เหยื่อล่อ เช่น ปลาซาดีนหรือกุ้งตัวเล็กๆที่หาได้ในทะเลสาบ โดยการโรยเหยื่อไปให้ทั่วๆเพื่อให้กลิ่นดึงดูดให้เจ้า frontosa ขึ้นมาในระดับที่นักประดาน้ำสามารถจะจับได้ พวกมันถูกจับที่ละตัวด้วยตาข่ายแนวตั้งพร้อมกับสวิง ปลาที่จับได้จะถูกจับใส่ไว้ในกรงซึ่งอยู่ก้นทะเลสาบ จากนั้นกรงจะถูกหย่อนทิ้งไว้เบื่องล่างเป็นเดือนจนกว่าการจับจะสิ้นสุด ปลาในกรงจะถูกเลี้ยงทุกวันด้วยปลาซาดีน กุ้งตัวเล็กๆหรือเนื้อปลา ไม่ช้า frontosa ก็เริ่มรู้แกลวและการจับก็เริ่มลดน้อยลงจนไม่เหลือให้จับแม้แต่ตัวเดียวใน แต่ละวันทีมงาน African Diving ต้องย้ายจุดจับไปยังจุดอื่นตามแนวผาหินทำอยู่แบบนี้ครั้งแล้วครั้งเล่า เมื่อการจับสิ้นสุดลงกรงจะค่อยๆถูกนำขึ้นสู่ผิวน้ำที่ละเล็กละน้อยเพื่อปรับ ความดันน้ำ จากความลึก 50 เมตรต้องใช้เวลาเกือบหนึ่งอาทิตย์ ที่ความลึกระดับ 3 เมตรจากผิวน้ำซึ้งเป็นการปรับความดันขั้นสุดท้ายกรงจะถูกทิ้งไว้ที่ระดับ นั้นเป็นเวลา 2 วันเพื่อให้มั่นใจว่าปลาได้ปรับความดันอย่างสมบูรณ์แบบก่อนจะนำขึ้นสู่ผิว น้ำและลงสู่เรือ ห้าเดือนของความการพยายามผลลัพย์ที่ได้ก็คือปลา frontosa เพียง 200-300 ตัวเท่านั้น ปลาเหล่านี้ถูกกระจายไปสู่ผู้เพาะเลี้ยงและผู้ปรารถนาอย่างร้อนรนทั่วโลกใน สองถึงสามเดือนต่อมา

ในช่วงปฎิบัติงานทีมนักประดาน้ำถูกขัด จังหวะ พร้อมกับถูกรังควานโดยกองทหารผู้ก่อ การจลาจล น้ำมันและอาหารถูกริบอีกทั้งเรือสำรวจก็ถูกยึด ทีมงานถูกบังคับด้วยปืนโดยให้พาพวกมันไปทุกหนทุกแห่งที่พวกมันต้องการที่จะ ไปซึ้งทำให้การจับปลาต้องล่าช้าออกไป ทุ่นที่พวกเราวางไว้เพื่อทำเครื่องหมายและกำหนดตำแหน่งจับปลาถูกยิงและทำลาย สองครั้งโดยพวกมัน ความไม่มีเสถียรภาพทางการเมืองในภูมิภาคนี้ของประเทศประกอบกับเจ้าหน้าที้ ที้บังคับข่มขู่ให้จ่ายค่าธรรมเนียมการเข้าเมือง การเดินเรือ การประมง และแม้แต่ร่องการลุกล้ำเข้าไปในพื้นที่เพียงเล็กน้อยก็ถูกจับตาพื่อเรียก เก็บค่าธรรมเนียม

เจ้าหน้าที่ส่วนใหญ่ไม่ได้รับเงินเดือนจาก รัฐบาลดังนั้นจึงต้องอาศัยเงินจากกระเป๋าผู้อื่นทันใดที่โอกาศอำนวย กฎข้อบังคับในการขอวีซ่าสามารถเปลี่ยนแปลงได้ทุกวันซึ่งเป็นเรื่องหน้าหงุด หงิดใจเป็นอย่างยิ่ง เราต้องยื่นเอกสารสำคัญผ่านกระทรวงต่างๆจึงเก้ากระทรวงก่อนจะได้รับอนุญาติ จับปลา การจับเจ้า "Blue Zaire" เป็นภารกิจที่กินเวลายาวนานและเป็นไปด้วยความยากลำบาก แต่หลังจาก 7 เดือนในการจับ ปรับสถาพและขนส่ง ในที่สุดปลาก็ปลอดภัยอยู่ในสิ่งอำนวยความสะดวกของเราที่ Dar es Salaam และพร้อมที่จะถูกส่งออก

ความงดงามของ ปลา

คุณสมบัติเฉพาะของ "Blue Zaire" แท้ๆคือสีฟ้าเข้มถึงม่วงบนครีบหัวและหลัง ความคมชันระหว่างแถบดำและขาวมุกบนลำตัวและแถบสามเหลี่มระหว่างตาและหน้าผาก

แถบสามเห ลี่มที่ลากผ่านตานี้ไม่ได้ลากยาวลงไปถึงแก้มแต่ทว่าจะหยุดแค่เพียง ใต้ตาเล็กน้อยเท่านัน้ บ่อยครั้งจะเห็นขลิบสีฟ้าแวววาวตรงขอบของแถบสีดำข้างลำตัว ช่างเป็นปลาที่งดงามจริงๆ "Blue Zaire" ไม่ค่อนถูกพบเห็นในระดับความลึก 40-50 เมตร แต่ทว่าประชากรพวกมันจะอยู่กันอย่างหนาแน่นที่ความลึกราวๆประมาน 80-100 เมตร เนื่องจากปลาอาศัยอยู่ลึกมากประกอบกับความไม่มีเสถียรภาพทางการเมืองในคองโก (Congo) ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้ที่จะจับปลาชนิดนี้ให้ได้จำนวนมากๆ

ฟรอนโตซ่า (frontosa) อีกสายพันธุ์หนึ่งที่เป็นที่รู้จักกันดีคือ "Blue Mpimbwe" ซึ่งอยู่ตรงข้ามบนชายฝั่งประเทศแทนซาเนีย (Tanzania) ความแตกต่างระหว่างปลาสายพันธุ์นี้กับ "Blue Zaire" ก็คือลำดับชั้นของสี สีฟ้าของ "Blue Zaire" จะเข้มข้นกว่าและโอนเอียงไปทางสีม่วง แต่ส่วนใหญ่จะเน้นที่ครีบและส่วนหัวขณะที่ "Blue Mpimbwe" มีสีฟ้าโดยทั่วทั้งลำตัว แต่สีฟ้าของ "Blue Mpimbwe" จะเป็นสีน้ำเงินแก่ (Cobalt Blue) เหมือนสีโลหะ คุณสมบัตินี้เองสนับสนุนความจริงข้อหลังที่ว่าแถบบนลำตัวมีความโดดเด่นน้อย กว่า เมื่อตัวผู้ที่เจริญเต็มวัยและมีสีสันเต็มทีแถบข้างลำตัวมักจะเลือนหายและ แทนที่ด้วยมีสีน้ำเงินแก่ทั่วลำตัว ในทางกลับกัน "Blue Zaire" รักษาความโดดเด่นและความคมชัดของแถบดำบนสีขาวที่มีชื่อเสียงตลอดกาล ลวดลายอันชัดเจนบนลำตัวของ "Blue Zaire" เป็นคุณสมบัติที่บงชี้สร้างความแตกต่างของ frontosa สีฟ้าทั้งสองสายพันธุ์ frontosa ทุกสายพันธุ์เปลี่ยนแปลงลำดับชั้นของสีและลวดลายด้วยการแสดงความรู้สึก บางครั้ง "Blue Zaire" ก็มีสีม่วงทั่วทั้งลำตัว ความโดดเด่นนี้ส่วนมากจะเป็นกับลูกปลาและปลารุ่นๆ

ความคล่องแคล่ว สวยและสง่างามเป็นคุณสมบัติที่ทำให้ frontosa "Blue Zaire" จากใต้ท้องน้ำอันลึกและแวววาวของทะเลสาบ Tanganyika เป็นมรดกที่แท้จริงชิ้นหนึ่งของงานอดิเรกปลาตู้ ตำนานนี้จะอยู่ไปอีกชั่วกาลนานอย่างแน่นอน

นี่ก็คือที่มาของ Cyphotilapia frontosa “Blue Zaire – Moba” ซึ่งเป็น "ฟรอน โตซ่า" สายพันธุ์ล่าสุดที่ถูกค้นพบในทะเลสาบ Tanganyika ปลาสายพันธุ์นี้ได้ถูกกระจายสู่ผู้เพาะเลี้ยงทั้วโลกเมื่อเดือนสิงหาคม 2003 ที่ผ่านมานี้เอง ปลาที่ถูกจัดส่งมีขนาดเล็กสุดตั้งแต่ 5 นิ้วไปจนถึง 12 นิ้ว

วิดิโอที่เกี่ยวข้อง