สารเคมี

สรรพคุณ

วิธีการใช้และปริมาณ

หมายเหตุ

กรดน้ำส้ม(Acetic Acid)

ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและพาราสิตภายนอก

อัตราส่วน 1:20(5%) จุ่มนานประมาณ 1 นาที (กรดน้ำส้ม 1 ส่วนต่อน้ำ 20 ส่วน)

ยาเหลือง(Acriflarin)

ฆ่าเชื้อแบคทีเรียบนไข่ปลา (ยาเหลืองจะมีผลกระทบกระเทือนต่อเซลล์ของไข่ปลา)

อัตราส่วน 1:2000(500ppm.)

แช่นานประมาณ 20 นาที

ลักษณะเป็นผงละเอียดสีส้มแก่ เมื่อละลายน้ำแล้วจะมีสีแดงปนส้ม

ป้องกันเชื้อแบคทีเรียในระหว่างการลำเลียงขนส่ง ชั่งน้ำหนักหรือวัดขนาดปลา

1-3 ppm.

ป้องกันเชื้อแบคทีเรีย

10 ppm. แช่นานประมาณ

2-12 ชั่วโมง

คลอรีน(Chlorine)

ฆ่าเชื้อต่างๆทั้งหมด

10 ppm. นานประมาณ

30 นาที

ดิพเทอเร็กซ์(Dipteret)

ปลิงใส เห็บ หนอนสมอ

0.25-0.50 ppm. แช่ตลอดไปสัปดาห์ละ 1 ครั้ง นานประมาณ 4 สัปดาห์

ฟอร์มาลิน(Formalin)

โปรโตซัวและพาราสิตอื่นๆ

125-250 ppm. นานประมาณ 1 ชั่วโมงหรือ 15-40 ppm. แช่นานตลอดไป

ลักษณะเป็นของเหลวใส ไม่มีสีจนถึงสีเหลืองอ่อน มีกลิ่นฉุ่นมากควรเก็บไว้ในขวดที่ป้องกันแสงได้ ฟอร์มาลินที่จะนำมาใช้ไม่ควรมีเมทิลแอลกอฮอร์ผสมอยู่เพราะเป็นพิษกับปลา

โรคเชื้อรา

1600-2000 ppm. นานประมาณ 15 นาที

มาลาไคท์กรีน(Malachite Green)

โปรโตซัว

0.1 ppm. แช่ตลอดไป

ลักษณะเป็นผลึกสีเขียวเหลืองละลายน้ำได้ดี ควรเลือกซื้อมาลาไคท์กรีนชนิดที่จัดอยู่ในประเภทยา (Medical Grade) เพราะไม่มีสารสังกะสี ซึ่งเป็นพิษต่อปลา

เชื้อรา

5ppm. นานประมาณ 15 นาที

เมทิลีน บลู

โรคจุดขาว (Ichth-yophthirius sp.) และโปรโตซัวชนิดอื่นๆ

2-5 ppm. แช่ตลอดไป

ลักษณะเป็นผลึกสีน้ำตาลปนแดง เมื่อละลายน้ำจะมีสีน้ำเงิน

ด่างทับทิม (Potassium Permanganate)

แบคทีเรียภายนอก เช่น Flexibacter Columnaris

2-4 ppm. แช่ตลอดไป เหมาะกับตู้ปลาหรือบ่อปลาที่มีน้ำสะอาดปราศจากความเป็นกรดเป็นด่าง

ลักษณะผลึกสีม่วงเข้ม ละลายน้ำแล้วจะมีสีม่วง ระหว่างการแช่ปลาจะต้องเพิ่มออกซิเจนเสมอ คือด่างทับทิมจะทำปฏิกริยากับสารออแกนนิกที่อยู่ในน้ำ ถ้าน้ำเป็นกรดเป็นด่างเพียงเล็กน้อยจะทำอันตรายต่อเหงือกปลา ดังนั้นจะต้องเพิ่มออกซิเจน

เกลือ(Sodium Choride)

แบคทีเรียบางชนิด เชื้อราพาราสิต โดยเฉพาะโปรโตซัวและหนอนสมอ

อัตราส่วนการใช้เกลือ 1:33 – 1:50(3-5%) นานประมาณ 1-2 นาที หรืออัตราส่วน 1:200 – 1:100 แช่นานตลอดไป

ควรมีลักษณะเป็นผงหยาบสีขาว ละลายน้ำได้ดี หาง่ายราคาถูก

ใช้ในระหว่างการลำเลียงขนส่ง ชั่งน้ำหนัก เพื่อลดความบอบซ้ำ ป้องกันปลาเป็นโรค

อัตราส่วนการใช้เกลือ 1:1000 – 1:2000 (0.1-0.2%) แช่ตลอดไป

คลอเตตราซัยคลิน (Chortetracycline)

รักษาโรคจากแบคทีเรีย Aeromonas sp. Pseudomonas sp. และ โรคจุดขาว Ichthyophthirius sp.

ผสมในอาหารปริมาณ 55 มิลลิกรัม ต่อน้ำหนักปลา 1 กก/วัน (ประมาณ 10วัน) หรือใช้วิธีละลายในน้ำ 10-20 ppm. แช่นานตลอดไป

ลักษณะเป็นผลึกมีสีเหลืองทำปฏิกริยาเป็นด่างอย่างอ่อนละลายน้ำได้ดี เมื่อละลายน้ำแล้วจะมีสีค่อนข้างเหลือง และมักเกิดเป็นฝ้าบนผิวน้ำ

คลอแรมเฟนิคอล (Chloramphenical)

รักษาโรคจากเชื้อแบคทีเรียแกรมบวกและแกรมลบทั่วไป Aeromonas sp. โรคจุดขาว

ฉีดเข้าทางช่องเท้า 20 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักปลา 1 กก. หรือผสมในอาหารปริมาณ 55 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักปลา 1 กก./วัน ใช้เวลาประมาณ 10 วัน หรือแช่ประมาณ 80 ppm. นานประมาณ 24 ชั่วโมง

เป็นยาปฏิชีวนะที่นิยมใช้กันมาก ไม่มีสี ละลายน้ำได้ดี เมื่อละลายน้ำจะมี)ปฏิกริยาความเป็นกลาง ตัวยาจะมีอายุประมาณ 3 ปี ดังนั้นซื้อยาควรดูวันหมดอายุก่อน

โรคเชื้อรา (Cotton Wool Diseases) และใช้ได้ผลดีในการรักษาโรค Dropsy ซึ่งเกิดจากเชื้อแบคทีเรียและไวรัส

ออกซี่เตตราซัยคลิน (Oxytetracycline)

รักษาโรคจากเชื้อแบคทีเรีย

แกรมลบทั่วไป

ฉีดเข้าทางช่องท้องประมาณ 30 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักปลา 1 กิโลกรัม หรือผสมในอาหารปริมาณ 55 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักปลา 1 กก./วัน หรือแช่ปริมาณ 10/20 ppm. นานประมาณ 24 ชั่วโมง

ฟิวราเนส (Furanace)

รักษาโรคจากเชื้อแบคทีเรีย Aeromonas sp. และ

Vifrio sp.

ผสมในอาหารปริมาณ 0.5-1 กรัมต่อน้ำหนักปลา 1 กก./วัน

นานประมาณ 10-14 วัน หรือแช่ประมาณ 1:500000

(2 ppm.) ประมาณ 1 ชั่วโมง